Бастауыш сынып оқушыларының зияткерлік қабілеттерін шахмат арқылы дамыту

Авторлар

  • Азат Қуатов Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
  • Гүлжан Бапанова Астана қаласы әкімдігінің «№88 мектеп-лицей» КММ,
  • Қамарияш Қалкеева Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.59941/2960-0642-2025-1-83-97

Түйінді сөздер:

интеллект, когнитивтік қабілеттер, өлшем көрсеткіштері, интеллектуалды даму, статистикалық өңдеу

Аннотация

Шахмат бірегей интеллектуалды спорт түрі ретінде бастауыш мектепте балалардың танымдық дамуында маңызды рөл атқарады. Мақалада логикалық ойлау, стратегиялық жоспарлау, зейін, есте сақтау және талдау қабілеті сияқты  дағдыларды қалыптастыру үшін білім беру тәжірибесінде шахматты қолдану ерекшеліктері қарастырылады. Авторлар шахмат баланың интеллектуалды және эмоционалдық қабілеттерін ынталандыру арқылы оның жеке басының үйлесімді дамуына ықпал ететініне назар аударады. Шахматты қолданудың психологиялық-педагогикалық негіздемесі берілген. Баланың танымдық қызметін дамытудың қуатты құралы ретінде қарастырылады. Ойын элементтер арасындағы байланыстарды табуға, әрекеттердің салдарын болжауға және шектеулі уақыт жағдайында шешім қабылдауға үйретеді. Бастауыш мектеп балаларының миының икемділігі жоғары болған кезде, шахмат әсіресе тиімді оқу құралына айналады. Балаларда келесі қасиеттерді қалыптастырады: сыни тұрғыдан ойлау: сұрақтар қоя білу, балама шешімдер іздеу, шығармашылық: жаңа стратегиялар мен тәсілдерді әзірлеу, тапсырмаға шоғырлануы.  Зерттеулерге сүйене отырып,  шахматтың математика мен оқудағы оқу үлгеріміне оң әсерін растайтын мәліметтер келтіреді.  Шахматты білім беру үдерісіне енгізу бастауыш сынып оқушыларына тәуелсіз, мақсатты және сенімді болуға көмектеседі. Мақала мұғалімдерге, психологтарға, ата-аналарға және бастауыш мектеп жасындағы балалардың әлеуетін дамытуға мүдделі барлық адамдарға ұсынылады.

Жүктеулер

Жарияланды

2025-03-31

Қалай келтіруге болады

Қуатов, А., Бапанова , Г., & Қалкеева, Қ. (2025). Бастауыш сынып оқушыларының зияткерлік қабілеттерін шахмат арқылы дамыту. Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының «Білім-Образование» ғылыми-педагогикалық журналы, 112(1), 83–97. https://doi.org/10.59941/2960-0642-2025-1-83-97

Шығарылым

Бөлім

Пәндерді оқыту әдістемесі