Құндылыққа негізделген мектеп түлегінің моделі: теориялық негіздемесі және жобалау тәсілдемесі

Аннотация

Мақала құндылықтарға негізделген мектеп түлегі моделін әзірлеуге және теориялық негіздеуге арналған. Зерттеуде Web of Science және Scopus халықаралық ғылыми базаларының деректері, сондай-ақ ЭЫДҰ жұмыстары, PISA және DeSeCo жобаларын қоса алғанда, халықаралық зерттеулерді талдау қолданылды. Жұмыс жаһандану процестерін ескере отырып және ұлттық мәдени бірегейлікті сақтай отырып, құндылықтарды білім беру процесіне біріктіру қажеттілігіне баса назар аударады. Алты (он екі) негізгі құндылық анықталды: Тәуелсіздік және Отаншылдық, Бірлік және Ынтымақ, Әділдік және Жауапкершілік, Заң және Тәртіп, Еңбекқорлық және Кәсіби біліктілік, Жасампаздық және Жаңашылдық. Осы құндылықтардың әрқайсысы үшін тиісті құзыреттер әзірленді: Ұлттық мүддені ілгерілету, Ынтымақтастық пен әлеуметтік интеграция, Қоғамға қызмет ету, Құқықтық мәдениет және заңға құрмет, Еңбек белсенділігі және жоғары жетістіктерге ұмтылыс, Шығармашылық ойлау және инновациялық шешімдер. Модельдеу және синтездеу әдістері Абайдың «Толық адам» туралы философиялық тұжырымдамасына сүйене отырып, әр құзыреттің практикалық, когнитивтік және аффективті аспектілерін қамтитын түлектің кешенді моделін құруға мүмкіндік берді. Зерттеу нәтижелері білім беру ұйымдарына қажетті білім мен дағдыларды меңгеріп қана қоймай, сонымен қатар жауапкершілікті сезінетін, ынтымақтастыққа дайын және заңға құрметпен қарайтын түлектерді қалыптастыру үшін негіз ұсынады. Бұл мақала құндылыққа негізделген білім берудің рөлі туралы пікірталасқа үлес қосады және білім беру бағдарламаларын жобалауға практикалық тәсілді ұсынады.